Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Con”

← Sửa đổi trước

Bản mới nhất lúc 22:15, ngày 12 tháng 11 năm 2024

(Proto-Mon-Khmer) /*kuun^[1] ~ *kuən^[1] ~ *koan^[1]/^[cg1]^[a] → (Proto-Vietic) /*kɔːn^[2]/^[cg2]^[b]^[c] người hoặc động vật được sinh ra
con cái

con ông cháu cha

con riêng

con người

con thú

chó con

gà con

Chú thích

^ Cuốn Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (trước thế kỉ XII) ghi âm nôm của con bằng chữ () 昆(côn) /*kuːn/.
^ Tác phẩm An Nam tức sự (thế kỉ XIII) ghi âm của con bằng chữ Hán 乾(can).
^ Có ý kiến cho rằng con là mượn từ 囝(kiển), tuy nhiên chữ này đã được các nhà từ nguyên học Trung Quốc chứng minh là từ mượn của các ngôn ngữ phía Nam, ví dụ phần giải nghĩa của Khang Hi từ điển: 閩(Mân)人(nhân)呼(hô)兒(nhi)曰(viết)囝(kiển) (người Mân gọi con là kiển) cho thấy kiển không phải là từ có sẵn trong tiếng Hán.

Từ cùng gốc

^
1. - (Khmer) កូន(/koun/)
  - (Môn) ကွေန်(/kon/)
  - (Khasi) khun
  - (Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/
  - (Xinh Mun) /kɔːn/
  - (Tà Ôi) /ʔikɔɔn/
  - (Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/
  - (Bru) /kɑɑn/
  - (Triêng) /ʔʌːn kɔːn/
  - (Giẻ) /kɔːn/
  - (Ba Na) kon
  - (Hà Lăng) koan
  - (Cơ Ho Sre) kon
  - (M'Nông) kuôn
  - (Brâu) /kuan/
  - (Jru') /kuan/
  - (Stiêng) /koːn/
^
1. - (Mường) còn
  - (Chứt) /kɔːn/ (Rục)
  - (Chứt) /kɑːn/ (Arem)
  - (Thavưng) กอน(/kɔːn/)

Nguồn tham khảo

^ ^a ^b ^c Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF
^ Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[3] Cuốn Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (trước thế kỉ XII) ghi âm nôm của con bằng chữ () 昆(côn) /*kuːn/.

[6] Tác phẩm An Nam tức sự (thế kỉ XIII) ghi âm của con bằng chữ Hán 乾(can).

[7] Có ý kiến cho rằng con là mượn từ 囝(kiển), tuy nhiên chữ này đã được các nhà từ nguyên học Trung Quốc chứng minh là từ mượn của các ngôn ngữ phía Nam, ví dụ phần giải nghĩa của Khang Hi từ điển: 閩(Mân)人(nhân)呼(hô)兒(nhi)曰(viết)囝(kiển) (người Mân gọi con là kiển) cho thấy kiển không phải là từ có sẵn trong tiếng Hán.

[2] 
(Khmer) កូន(/koun/)

(Môn) ကွေန်(/kon/)

(Khasi) khun

(Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/

(Xinh Mun) /kɔːn/

(Tà Ôi) /ʔikɔɔn/

(Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/

(Bru) /kɑɑn/

(Triêng) /ʔʌːn kɔːn/

(Giẻ) /kɔːn/

(Ba Na) kon

(Hà Lăng) koan

(Cơ Ho Sre) kon

(M'Nông) kuôn

(Brâu) /kuan/

(Jru') /kuan/

(Stiêng) /koːn/

[5] (Khmer) កូន(/koun/)

(Môn) ကွေန်(/kon/)

(Khasi) khun

(Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/

(Xinh Mun) /kɔːn/

(Tà Ôi) /ʔikɔɔn/

(Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/

(Bru) /kɑɑn/

(Triêng) /ʔʌːn kɔːn/

(Giẻ) /kɔːn/

(Ba Na) kon

(Hà Lăng) koan

(Cơ Ho Sre) kon

(M'Nông) kuôn

(Brâu) /kuan/

(Jru') /kuan/

(Stiêng) /koːn/

[6] (Khmer) កូន(/koun/)

[7] (Môn) ကွေန်(/kon/)

[8] (Khasi) khun

[9] (Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/

[10] (Xinh Mun) /kɔːn/

[11] (Tà Ôi) /ʔikɔɔn/

[12] (Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/

[13] (Bru) /kɑɑn/

[14] (Triêng) /ʔʌːn kɔːn/

[15] (Giẻ) /kɔːn/

[16] (Ba Na) kon

[17] (Hà Lăng) koan

[18] (Cơ Ho Sre) kon

[19] (M'Nông) kuôn

[20] (Brâu) /kuan/

[21] (Jru') /kuan/

[22] (Stiêng) /koːn/

[5] 
(Mường) còn

(Chứt) /kɔːn/ (Rục)

(Chứt) /kɑːn/ (Arem)

(Thavưng) กอน(/kɔːn/)

[24] (Mường) còn

(Chứt) /kɔːn/ (Rục)

(Chứt) /kɑːn/ (Arem)

(Thavưng) กอน(/kɔːn/)

[25] (Mường) còn

[26] (Chứt) /kɔːn/ (Rục)

[27] (Chứt) /kɑːn/ (Arem)

[28] (Thavưng) กอน(/kɔːn/)

[29] (Khmer) កូន(/koun/)

(Môn) ကွေန်(/kon/)

(Khasi) khun

(Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/

(Xinh Mun) /kɔːn/

(Tà Ôi) /ʔikɔɔn/

(Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/

(Bru) /kɑɑn/

(Triêng) /ʔʌːn kɔːn/

(Giẻ) /kɔːn/

(Ba Na) kon

(Hà Lăng) koan

(Cơ Ho Sre) kon

(M'Nông) kuôn

(Brâu) /kuan/

(Jru') /kuan/

(Stiêng) /koːn/

[30] (Khmer) កូន(/koun/)

[31] (Môn) ကွေန်(/kon/)

[32] (Khasi) khun

[33] (Khơ Mú) /kɔːn ~ kɔ́ːn/

[34] (Xinh Mun) /kɔːn/

[35] (Tà Ôi) /ʔikɔɔn/

[36] (Cơ Tu) /ʔakɑːn kien/

[37] (Bru) /kɑɑn/

[38] (Triêng) /ʔʌːn kɔːn/

[39] (Giẻ) /kɔːn/

[40] (Ba Na) kon

[41] (Hà Lăng) koan

[42] (Cơ Ho Sre) kon

[43] (M'Nông) kuôn

[44] (Brâu) /kuan/

[45] (Jru') /kuan/

[46] (Stiêng) /koːn/

[47] (Mường) còn

(Chứt) /kɔːn/ (Rục)

(Chứt) /kɑːn/ (Arem)

(Thavưng) กอน(/kɔːn/)

[48] (Mường) còn

[49] (Chứt) /kɔːn/ (Rục)

[50] (Chứt) /kɑːn/ (Arem)

[51] (Thavưng) กอน(/kɔːn/)

[ref-sho2006-1] Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF

[ref-fer2007-4] Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[1]

[cg1]

[a]

[2]

[cg2]

[b]

[c]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
-# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*kuun{{ref|sho2006}} ~ *kuən{{ref|sho2006}} ~ *koan{{ref|sho2006}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|កូន|{{nb|/koun/}}}}}}|{{w|Mon|{{rubyM|ကွေန်|{{nb|/kon/}}}}}}|{{w|Khasi|khun}}|{{w|Khmu|/kɔːn ~ kɔ́ːn/}}|{{w|Khsing-Mul|/kɔːn/}}|{{w|Ta'Oi|/ʔikɔɔn/}}|{{w|Katu|/ʔakɑːn kien/}}|{{w|Bru|/kɑɑn/}}|{{w|Tarieng|/ʔʌːn kɔːn/}}|{{w|Jeh|/kɔːn/}}|{{w|Bahnar|kon}}|{{w|Halang|koan}}|{{w|Sre|kon}}|{{w|Mnong|kuôn}}|{{w|Brao|/kuan/}}|{{w|Laven|/kuan/}}|{{w|Stieng|/koːn/}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*kɔːn{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Muong|còn}}|{{w|Chứt|/kɔːn/}} (Rục)|{{w|Chứt|/kɑːn/}} (Arem)|{{w|Thavung|{{rubyM|กอน|/kɔːn/}}}}}}}}{{ants|con|{{ruby|乾|can}}}}{{note|Có ý kiến cho rằng '''con''' là mượn từ '''{{ruby|囝|kiển}}''', tuy nhiên chữ này đã được các nhà từ nguyên học Trung Quốc chứng minh là từ mượn của các ngôn ngữ phía Nam, ví dụ phần giải nghĩa của ''Khang Hi từ điển'': {{ruby|閩人呼兒曰囝|Mân nhân hô nhi viết kiển}} (người Mân gọi con là kiển) cho thấy '''kiển''' không phải là từ có sẵn trong tiếng Hán.}} người hoặc động vật được sinh ra
+# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*kuun{{ref|sho2006}} ~ *kuən{{ref|sho2006}} ~ *koan{{ref|sho2006}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|កូន|{{nb|/koun/}}}}}}|{{w|Mon|{{rubyM|ကွေန်|{{nb|/kon/}}}}}}|{{w|Khasi|khun}}|{{w|Khmu|/kɔːn ~ kɔ́ːn/}}|{{w|Khsing-Mul|/kɔːn/}}|{{w|Ta'Oi|/ʔikɔɔn/}}|{{w|Katu|/ʔakɑːn kien/}}|{{w|Bru|/kɑɑn/}}|{{w|Tarieng|/ʔʌːn kɔːn/}}|{{w|Jeh|/kɔːn/}}|{{w|Bahnar|kon}}|{{w|Halang|koan}}|{{w|Sre|kon}}|{{w|Mnong|kuôn}}|{{w|Brao|/kuan/}}|{{w|Laven|/kuan/}}|{{w|Stieng|/koːn/}}}}}}{{nombook|phật|{{textimg|phật|con}} {{ruby|昆|côn}} {{nb|/*kuːn/}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*kɔːn{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Muong|còn}}|{{w|Chứt|/kɔːn/}} (Rục)|{{w|Chứt|/kɑːn/}} (Arem)|{{w|Thavung|{{rubyM|กอน|/kɔːn/}}}}}}}}{{nombook|ants|{{ruby|乾|can}}}}{{note|Có ý kiến cho rằng '''con''' là mượn từ '''{{ruby|囝|kiển}}''', tuy nhiên chữ này đã được các nhà từ nguyên học Trung Quốc chứng minh là từ mượn của các ngôn ngữ phía Nam, ví dụ phần giải nghĩa của ''Khang Hi từ điển'': {{ruby|閩人呼兒曰囝|Mân nhân hô nhi viết kiển}} (người Mân gọi con là kiển) cho thấy '''kiển''' không phải là từ có sẵn trong tiếng Hán.}} người hoặc động vật được sinh ra
 #: '''con''' [[cái]]
 #: '''con''' ông [[cháu]] cha