Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chấy”

← Sửa đổi trước

Bản mới nhất lúc 10:38, ngày 11 tháng 11 năm 2024

(Proto-Mon-Khmer) /*ciiʔ^[1]/^[cg1] → (Proto-Vietic) /*ciːʔ^[2]/^[cg2]^[a]^[b] bọ sống ký sinh trên da đầu
con chấy cắn đôi

chấy rận

Chú thích

^ Cuốn Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (trước thế kỉ XII) ghi âm nôm của chấy bằng chữ () (chấy) (自(tự) /d͡ziɪ^H/ + 至(chí) /t͡ɕiɪ^H/).
^ Chấy là biến âm của chí nhưng trở nên phổ biến hơn và lấn át cách phát âm ban đầu.

Từ cùng gốc

^
1. - (Khmer) ចៃ(/caj/)
  - (Xinh Mun) /ceːj/
  - (Môn) စဲ(/coa/)
  - (Pa Kô) nchei
  - (Bru) /ɲcʌj, ɲcej/
  - (Bru) /ɲcii/ (Sô)
  - (Tà Ôi) /ɲcee/
  - (Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)
  - (Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)
  - (Cơ Tu) /caj/ (Triw)
  - (Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)
  - (Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)
  - (Nyah Kur) /cáj/
  - (Lawa) /səiʔ/
  - (Palaung) shī, s̔ī
  - (Danaw) /ʦi¹/
^
1. - chấy
  - (Mường) chỉ
  - (Tày Poọng) /ciː/
  - (Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)
  - (Tày Poọng) /cei/ (Toum)
  - (Chứt) /ciː³/
  - (Thổ) /ciː³/
  - (Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)
  - (Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

Nguồn tham khảo

^ Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF
^ Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[5] Cuốn Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (trước thế kỉ XII) ghi âm nôm của chấy bằng chữ () (chấy) (自(tự) /d͡ziɪ^H/ + 至(chí) /t͡ɕiɪ^H/).

[6] Chấy là biến âm của chí nhưng trở nên phổ biến hơn và lấn át cách phát âm ban đầu.

[2] 
(Khmer) ចៃ(/caj/)

(Xinh Mun) /ceːj/

(Môn) စဲ(/coa/)

(Pa Kô) nchei

(Bru) /ɲcʌj, ɲcej/

(Bru) /ɲcii/ (Sô)

(Tà Ôi) /ɲcee/

(Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)

(Cơ Tu) /caj/ (Triw)

(Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)

(Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)

(Nyah Kur) /cáj/

(Lawa) /səiʔ/

(Palaung) shī, s̔ī

(Danaw) /ʦi¹/

[4] (Khmer) ចៃ(/caj/)

(Xinh Mun) /ceːj/

(Môn) စဲ(/coa/)

(Pa Kô) nchei

(Bru) /ɲcʌj, ɲcej/

(Bru) /ɲcii/ (Sô)

(Tà Ôi) /ɲcee/

(Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)

(Cơ Tu) /caj/ (Triw)

(Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)

(Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)

(Nyah Kur) /cáj/

(Lawa) /səiʔ/

(Palaung) shī, s̔ī

(Danaw) /ʦi¹/

[5] (Khmer) ចៃ(/caj/)

[6] (Xinh Mun) /ceːj/

[7] (Môn) စဲ(/coa/)

[8] (Pa Kô) nchei

[9] (Bru) /ɲcʌj, ɲcej/

[10] (Bru) /ɲcii/ (Sô)

[11] (Tà Ôi) /ɲcee/

[12] (Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)

[13] (Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)

[14] (Cơ Tu) /caj/ (Triw)

[15] (Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)

[16] (Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)

[17] (Nyah Kur) /cáj/

[18] (Lawa) /səiʔ/

[19] (Palaung) shī, s̔ī

[20] (Danaw) /ʦi¹/

[4] 
chấy

(Mường) chỉ

(Tày Poọng) /ciː/

(Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /cei/ (Toum)

(Chứt) /ciː³/

(Thổ) /ciː³/

(Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

[22] chấy

(Mường) chỉ

(Tày Poọng) /ciː/

(Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /cei/ (Toum)

(Chứt) /ciː³/

(Thổ) /ciː³/

(Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

[23] chấy

[24] (Mường) chỉ

[25] (Tày Poọng) /ciː/

[26] (Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)

[27] (Tày Poọng) /cei/ (Toum)

[28] (Chứt) /ciː³/

[29] (Thổ) /ciː³/

[30] (Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)

[31] (Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

[32] (Khmer) ចៃ(/caj/)

(Xinh Mun) /ceːj/

(Môn) စဲ(/coa/)

(Pa Kô) nchei

(Bru) /ɲcʌj, ɲcej/

(Bru) /ɲcii/ (Sô)

(Tà Ôi) /ɲcee/

(Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)

(Cơ Tu) /caj/ (Triw)

(Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)

(Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)

(Nyah Kur) /cáj/

(Lawa) /səiʔ/

(Palaung) shī, s̔ī

(Danaw) /ʦi¹/

[33] (Khmer) ចៃ(/caj/)

[34] (Xinh Mun) /ceːj/

[35] (Môn) စဲ(/coa/)

[36] (Pa Kô) nchei

[37] (Bru) /ɲcʌj, ɲcej/

[38] (Bru) /ɲcii/ (Sô)

[39] (Tà Ôi) /ɲcee/

[40] (Tà Ôi) /ɲcaj/ (Ngeq)

[41] (Tà Ôi) /nɟaaj/ (Ong)

[42] (Cơ Tu) /caj/ (Triw)

[43] (Cơ Tu) /cɛɛ/ (Phuong)

[44] (Cơ Tu) /ɲcaj/ (Dakkang)

[45] (Nyah Kur) /cáj/

[46] (Lawa) /səiʔ/

[47] (Palaung) shī, s̔ī

[48] (Danaw) /ʦi¹/

[49] chấy

(Mường) chỉ

(Tày Poọng) /ciː/

(Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /cei/ (Toum)

(Chứt) /ciː³/

(Thổ) /ciː³/

(Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

[50] chấy

[51] (Mường) chỉ

[52] (Tày Poọng) /ciː/

[53] (Tày Poọng) /cəi/ (Ly Hà)

[54] (Tày Poọng) /cei/ (Toum)

[55] (Chứt) /ciː³/

[56] (Thổ) /ciː³/

[57] (Maleng) /ciː³/ (Khả Phong)

[58] (Maleng) /cɪːʔ/ (Bro)

[ref-sho2006-1] Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF

[ref-fer2007-3] Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[1]

[cg1]

[2]

[cg2]

[a]

[b]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
-# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*ciiʔ{{ref|sho2006}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ចៃ|/caj/}}}}|{{w|Khsing-Mul|/ceːj/}}|{{w|Mon|{{rubyM|စဲ|/coa/}}}}|{{w|Pacoh|nchei}}|{{w|Bru|/ɲcʌj, ɲcej/}}|{{w|Bru|/ɲcii/}} (Sô)|{{w|Ta'Oi|/ɲcee/}}|{{w|Ngeq|/ɲcaj/}}|{{w|Ong|/nɟaaj/}}|{{w|Katu|/caj/}} (Triw)|{{w|Katu|/cɛɛ/}} (Phuong)|{{w|Katu|/ɲcaj/}} (Dakkang)|{{w|Nyah Kur|/cáj/}}|{{w|Lawa|/səiʔ/}}|{{w|Palaung|shī, s̔ī}}|{{w|Danaw|/ʦi¹/}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*ciːʔ{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w||[[chấy]]}}|{{w|muong|chỉ}}|{{w|pong|/ciː/}}|{{w|Pong|/cəi/}} (Ly Hà)|{{w|Pong|/cei/}} (Toum)|{{w|chứt|/ciː³/}}|{{w|tho|/ciː³/}}|{{w|maleng|/ciː³/}} (Khả Phong)|{{w|maleng|/cɪːʔ/}} (Bro)}}}}{{note|'''Chấy''' là biến âm của '''[[chí]]''' nhưng trở nên phổ biến hơn và lấn át cách phát âm ban đầu.}} bọ sống ký sinh trên da đầu
+# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*ciiʔ{{ref|sho2006}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ចៃ|/caj/}}}}|{{w|Khsing-Mul|/ceːj/}}|{{w|Mon|{{rubyM|စဲ|/coa/}}}}|{{w|Pacoh|nchei}}|{{w|Bru|/ɲcʌj, ɲcej/}}|{{w|Bru|/ɲcii/}} (Sô)|{{w|Ta'Oi|/ɲcee/}}|{{w|Ngeq|/ɲcaj/}}|{{w|Ong|/nɟaaj/}}|{{w|Katu|/caj/}} (Triw)|{{w|Katu|/cɛɛ/}} (Phuong)|{{w|Katu|/ɲcaj/}} (Dakkang)|{{w|Nyah Kur|/cáj/}}|{{w|Lawa|/səiʔ/}}|{{w|Palaung|shī, s̔ī}}|{{w|Danaw|/ʦi¹/}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*ciːʔ{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w||[[chấy]]}}|{{w|muong|chỉ}}|{{w|pong|/ciː/}}|{{w|Pong|/cəi/}} (Ly Hà)|{{w|Pong|/cei/}} (Toum)|{{w|chứt|/ciː³/}}|{{w|tho|/ciː³/}}|{{w|maleng|/ciː³/}} (Khả Phong)|{{w|maleng|/cɪːʔ/}} (Bro)}}}}{{nombook|phật|{{textimg|phật|chấy}} {{rubyI|{{svg|⿰自至}}|chấy}} ({{ruby|自|tự}} {{nb|/d͡ziɪ{{s|H}}/}} + {{ruby|至|chí}} {{nb|/t͡ɕiɪ{{s|H}}/}})}}{{note|'''Chấy''' là biến âm của '''[[chí]]''' nhưng trở nên phổ biến hơn và lấn át cách phát âm ban đầu.}} bọ sống ký sinh trên da đầu
 #: [[con]] '''chấy''' [[cắn]] [[đôi]]
 #: '''chấy''' [[rận]]