Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trổ”

Bản mới nhất lúc 15:26, ngày 28 tháng 11 năm 2024

(Proto-Mon-Khmer) /*loh^[1]/ ("mở ra; đi ra")^[cg1] → (Proto-Vietic) /*ʔa-loh^[2]/ ("đi ra")^[cg2] → (Proto-Vietic) /*p-loh^[2]/^[cg3] → (Việt trung đại - 1651) blổ đâm ra, mọc ra; (nghĩa chuyển) thể hiện ra, tỏ rõ ra
trổ hoa

trổ ngọn

cua trổ buồng

lúa trổ đòng

trổ tài

trổ sức

trổ nghề
(Proto-Mon-Khmer) /*loh^[1]/ ("mở ra; đi ra")^[cg4] → (Việt trung đại - 1651) blổ dùng vật sắc nhọn để làm thủng lỗ hoặc cắt gọt tạo hình; (nghĩa chuyển) lỗ hoặc đường rãnh được đục khoét; (nghĩa chuyển) thẳng thắn, không nể nang
trổ cửa sổ

trổ mương lấy nước

trổ nóc

trổ hàng rào

chạm trổ

trổ hoa quả

trổ thủy tiên

xăm trổ

chó chui qua trổ

đào một trổ nước

nghịch trổ trời

nói trổ vào mặt

Mộc lan trổ nụ
Chạm trổ phù điêu

Từ cùng gốc

^
1. - (Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")
  - (Môn) /plɒh/ ("tung ra")
  - (Stiêng) /plɔh/ ("bóc")
  - (Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")
  - (Ba Na) /plɔh, ploh/
  - (Chơ Ro) /luh/
  - (Cùa) /bloh/
  - (Hà Lăng) loh
  - (Giẻ) /loh/
  - (Xơ Đăng) /lɔ/
  - (Stiêng) /loh/ (Biat)
  - (Triêng) /lɔh/
  - (Bru) /lɑ̀h/
  - (Tà Ôi) /lɔh/
  - (Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)
  - (Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)
^
1. - ló
  - (Chứt) /loh¹/
  - (Chứt) /alòh/ (Arem)
  - (Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)
  - (Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)
  - (Thavưng) /luh¹/
^
1. - (Bắc Bộ) (cũ) giỗ
  - (Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ
  - (Nam Bộ) (cũ) trỗ
  - (Mường) lố (Bi)
  - (Mường) blỗ (Sơn La)
  - (Mường) chỗ (Hòa Bình)
  - (Chứt) /bloh¹/
  - (Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)
  - (Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)
  - (Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)
^
1. - Xem trổ¹.
  - (Palaung) klǭ, klǭh

Nguồn tham khảo

^ ^a ^b Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF
^ ^a ^b Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[2] 
(Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")

(Môn) /plɒh/ ("tung ra")

(Stiêng) /plɔh/ ("bóc")

(Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")

(Ba Na) /plɔh, ploh/

(Chơ Ro) /luh/

(Cùa) /bloh/

(Hà Lăng) loh

(Giẻ) /loh/

(Xơ Đăng) /lɔ/

(Stiêng) /loh/ (Biat)

(Triêng) /lɔh/

(Bru) /lɑ̀h/

(Tà Ôi) /lɔh/

(Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)

[2] (Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")

(Môn) /plɒh/ ("tung ra")

(Stiêng) /plɔh/ ("bóc")

(Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")

(Ba Na) /plɔh, ploh/

(Chơ Ro) /luh/

(Cùa) /bloh/

(Hà Lăng) loh

(Giẻ) /loh/

(Xơ Đăng) /lɔ/

(Stiêng) /loh/ (Biat)

(Triêng) /lɔh/

(Bru) /lɑ̀h/

(Tà Ôi) /lɔh/

(Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)

[3] (Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")

[4] (Môn) /plɒh/ ("tung ra")

[5] (Stiêng) /plɔh/ ("bóc")

[6] (Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")

[7] (Ba Na) /plɔh, ploh/

[8] (Chơ Ro) /luh/

[9] (Cùa) /bloh/

[10] (Hà Lăng) loh

[11] (Giẻ) /loh/

[12] (Xơ Đăng) /lɔ/

[13] (Stiêng) /loh/ (Biat)

[14] (Triêng) /lɔh/

[15] (Bru) /lɑ̀h/

[16] (Tà Ôi) /lɔh/

[17] (Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)

[18] (Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)

[4] 
ló

(Chứt) /loh¹/

(Chứt) /alòh/ (Arem)

(Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)

(Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)

(Thavưng) /luh¹/

[20] ó

(Chứt) /loh¹/

(Chứt) /alòh/ (Arem)

(Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)

(Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)

(Thavưng) /luh¹/

[21] ó

[22] (Chứt) /loh¹/

[23] (Chứt) /alòh/ (Arem)

[24] (Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)

[25] (Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)

[26] (Thavưng) /luh¹/

[5] 
(Bắc Bộ) (cũ) giỗ

(Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ

(Nam Bộ) (cũ) trỗ

(Mường) lố (Bi)

(Mường) blỗ (Sơn La)

(Mường) chỗ (Hòa Bình)

(Chứt) /bloh¹/

(Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)

(Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)

[28] (Bắc Bộ) (cũ) giỗ

(Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ

(Nam Bộ) (cũ) trỗ

(Mường) lố (Bi)

(Mường) blỗ (Sơn La)

(Mường) chỗ (Hòa Bình)

(Chứt) /bloh¹/

(Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)

(Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)

[29] (Bắc Bộ) (cũ) giỗ

[30] (Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ

[31] (Nam Bộ) (cũ) trỗ

[32] (Mường) lố (Bi)

[33] (Mường) blỗ (Sơn La)

[34] (Mường) chỗ (Hòa Bình)

[35] (Chứt) /bloh¹/

[36] (Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)

[37] (Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)

[38] (Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)

[6] 
Xem trổ¹.

(Palaung) klǭ, klǭh

[40] Xem trổ¹.

(Palaung) klǭ, klǭh

[41] Xem trổ¹.

[42] (Palaung) klǭ, klǭh

[43] (Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")

(Môn) /plɒh/ ("tung ra")

(Stiêng) /plɔh/ ("bóc")

(Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")

(Ba Na) /plɔh, ploh/

(Chơ Ro) /luh/

(Cùa) /bloh/

(Hà Lăng) loh

(Giẻ) /loh/

(Xơ Đăng) /lɔ/

(Stiêng) /loh/ (Biat)

(Triêng) /lɔh/

(Bru) /lɑ̀h/

(Tà Ôi) /lɔh/

(Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)

(Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)

[44] (Khmer) លាស់(/loah/) ("ra hoa/lá")

[45] (Môn) /plɒh/ ("tung ra")

[46] (Stiêng) /plɔh/ ("bóc")

[47] (Cơ Ho Sre) /ploh/ ("lột xác")

[48] (Ba Na) /plɔh, ploh/

[49] (Chơ Ro) /luh/

[50] (Cùa) /bloh/

[51] (Hà Lăng) loh

[52] (Giẻ) /loh/

[53] (Xơ Đăng) /lɔ/

[54] (Stiêng) /loh/ (Biat)

[55] (Triêng) /lɔh/

[56] (Bru) /lɑ̀h/

[57] (Tà Ôi) /lɔh/

[58] (Tà Ôi) /lɑh/ (Ngeq)

[59] (Tà Ôi) /lɔ̰h/ (Ong)

[60] ó

(Chứt) /loh¹/

(Chứt) /alòh/ (Arem)

(Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)

(Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)

(Thavưng) /luh¹/

[61] ó

[62] (Chứt) /loh¹/

[63] (Chứt) /alòh/ (Arem)

[64] (Chứt) /luh¹/ (Mã Liềng)

[65] (Maleng) /loː⁵/ (Khả Phong)

[66] (Thavưng) /luh¹/

[67] (Bắc Bộ) (cũ) giỗ

(Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ

(Nam Bộ) (cũ) trỗ

(Mường) lố (Bi)

(Mường) blỗ (Sơn La)

(Mường) chỗ (Hòa Bình)

(Chứt) /bloh¹/

(Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)

(Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)

[68] (Bắc Bộ) (cũ) giỗ

[69] (Bắc Trung Bộ) lổ, lỗ

[70] (Nam Bộ) (cũ) trỗ

[71] (Mường) lố (Bi)

[72] (Mường) blỗ (Sơn La)

[73] (Mường) chỗ (Hòa Bình)

[74] (Chứt) /bloh¹/

[75] (Chứt) /məloh²/ (Mã Liềng)

[76] (Thổ) /blɔː⁵/ (Cuối Chăm)

[77] (Thổ) /loː⁵⁶/ (Làng Lỡ)

[78] Xem trổ¹.

(Palaung) klǭ, klǭh

[79] Xem trổ¹.

[80] (Palaung) klǭ, klǭh

[ref-sho2006-1] Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF

[ref-fer2007-3] Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[1]

[cg1]

[2]

[cg2]

[cg3]

[cg4]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
-# {{w|proto-mon-khmer|/*loh/|mở ra; đi ra}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|លាស់|/loah/}}|ra hoa/lá}}|{{w|Mon|/plɒh/|tung ra}}|{{w|Stieng|/plɔh/|bóc}}|{{w|Sre|/ploh/|lột xác}}|{{w|Bahnar|/plɔh, ploh/}}|{{w|Chrau|/luh/}}|{{w|Cua|/bloh/}}|{{w|Halang|loh}}|{{w|Jeh|/loh/}}|{{w|Sedang|/lɔ/}}|{{w|Stieng|/loh/}} (Biat)|{{w|Tarieng|/lɔh/}}|{{w|Bru|/lɑ̀h/}}|{{w|Ta'Oi|/lɔh/}}|{{w|Ta'Oi|/lɑh/}} (Ngeq)|{{w|Ta'Oi|/lɔ̰h/}} (Ong)}}}} → {{w|proto-Vietic|/*ʔa-loh/|đi ra}}{{cog|{{list|{{w||[[ló]]}}|{{w|Chứt|/loh¹/}}|{{w|Chứt|/alòh/}} (Arem)|{{w|chut|/luh¹/}} (Mã Liềng)|{{w|Maleng|/loː⁵/}} (Khả Phong)|{{w|Thavung|/luh¹/}}}}}} → {{w|proto-Vietic|/*p-loh/|}}{{cog|{{list|{{w|bb|{{cũ}} giỗ}}|{{w|btb|lổ, lỗ}}|{{w|nb|{{cũ}} trỗ}}|{{w|muong|lố}} (Bi)|{{w|muong|blỗ}} (Sơn La)|{{w|muong|chỗ}} (Hòa Bình)|{{w|Chứt|/bloh¹/}}|{{w|chut|/məloh²/}} (Mã Liềng)|{{w|Tho|/blɔː⁵/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/loː⁵⁶/}} (Làng Lỡ)}}}} → {{w|việt trung|blổ|}} đâm ra, mọc ra; {{chuyển}} thể hiện ra, tỏ rõ ra
+# {{w|proto-mon-khmer|/*loh{{ref|sho2006}}/|mở ra; đi ra}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|លាស់|/loah/}}|ra hoa/lá}}|{{w|Mon|/plɒh/|tung ra}}|{{w|Stieng|/plɔh/|bóc}}|{{w|Sre|/ploh/|lột xác}}|{{w|Bahnar|/plɔh, ploh/}}|{{w|Chrau|/luh/}}|{{w|Cua|/bloh/}}|{{w|Halang|loh}}|{{w|Jeh|/loh/}}|{{w|Sedang|/lɔ/}}|{{w|Stieng|/loh/}} (Biat)|{{w|Tarieng|/lɔh/}}|{{w|Bru|/lɑ̀h/}}|{{w|Ta'Oi|/lɔh/}}|{{w|Ta'Oi|/lɑh/}} (Ngeq)|{{w|Ta'Oi|/lɔ̰h/}} (Ong)}}}} → {{w|proto-Vietic|/*ʔa-loh{{ref|fer2007}}/|đi ra}}{{cog|{{list|{{w||[[ló]]}}|{{w|Chứt|/loh¹/}}|{{w|Chứt|/alòh/}} (Arem)|{{w|chut|/luh¹/}} (Mã Liềng)|{{w|Maleng|/loː⁵/}} (Khả Phong)|{{w|Thavung|/luh¹/}}}}}} → {{w|proto-Vietic|/*p-loh{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w|bb|{{cũ}} giỗ}}|{{w|btb|lổ, lỗ}}|{{w|nb|{{cũ}} trỗ}}|{{w|muong|lố}} (Bi)|{{w|muong|blỗ}} (Sơn La)|{{w|muong|chỗ}} (Hòa Bình)|{{w|Chứt|/bloh¹/}}|{{w|chut|/məloh²/}} (Mã Liềng)|{{w|Tho|/blɔː⁵/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/loː⁵⁶/}} (Làng Lỡ)}}}} → {{w|{{việt|1651}}|blổ|}} đâm ra, mọc ra; {{chuyển}} thể hiện ra, tỏ rõ ra
-#: trổ hoa
+#: '''trổ''' hoa
-#: trổ ngọn
+#: '''trổ''' ngọn
-#: cua trổ buồng
+#: [[cua]] '''trổ''' [[buồng]]
-#: lúa trổ đòng
+#: [[lúa]] '''trổ''' đòng
-#: trổ tài
+#: '''trổ''' tài
-#: trổ sức
+#: '''trổ''' [[sức]]
-#: trổ nghề
+#: '''trổ''' nghề
-# {{w|proto-mon-khmer|/*loh/|mở ra; đi ra}}{{cog|{{list|Xem '''trổ'''¹.|{{w|Palaung|klǭ, klǭh}}}}}} → {{w|việt trung|blổ|}} dùng vật sắc nhọn để làm thủng lỗ hoặc cắt gọt tạo hình; {{chuyển}} lỗ hoặc đường  rãnh được đục khoét; {{chuyển}} thẳng thắn, không nể nang
+# {{w|proto-mon-khmer|/*loh{{ref|sho2006}}/|mở ra; đi ra}}{{cog|{{list|Xem '''trổ'''¹.|{{w|Palaung|klǭ, klǭh}}}}}} → {{w|{{việt|1651}}|blổ|}} dùng vật sắc nhọn để làm thủng lỗ hoặc cắt gọt tạo hình; {{chuyển}} lỗ hoặc đường rãnh được đục khoét; {{chuyển}} thẳng thắn, không nể nang
-#: trổ cửa sổ
+#: '''trổ''' [[cửa]] sổ
-#: trổ mương lấy nước
+#: '''trổ''' [[mương]] [[lấy]] [[nước]]
-#: trổ nóc
+#: '''trổ''' nóc
-#: trổ hàng rào
+#: '''trổ''' hàng [[rào]]
-#: chạm trổ
+#: [[chạm]] '''trổ'''
-#: trổ hoa quả
+#: '''trổ''' hoa quả
-#: trổ thủy tiên
+#: '''trổ''' thủy tiên
-#: xăm trổ
+#: [[xăm]] '''trổ'''
-#: chó chui qua trổ
+#: [[chó]] chui [[qua]] '''trổ'''
-#: đào một trổ nước
+#: [[đào]] [[một]] '''trổ''' [[nước]]
-#: nghịch trổ trời
+#: nghịch '''trổ''' [[trời]]
-#: nói trổ vào mặt
+#: nói '''trổ''' [[vào]] [[mặt]]
 {{gal|2|Budding (111371387).jpeg|Mộc lan trổ nụ|DGJ 4019 - Wood Carving (3723724335).jpg|Chạm trổ phù điêu}}
 {{cogs}}
+{{refs}}