Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trái”

← Sửa đổi trước

Bản mới nhất lúc 23:04, ngày 23 tháng 3 năm 2025

(Proto-Mon-Khmer) /*klaj(ʔ)^[1] ~ *klaaj(ʔ)^[1]/ ("thay đổi")^[cg1] → (Proto-Vietic) /*k-laːjʔ^[2]/^[cg2] → (Việt trung đại - 1651) tlái ở cùng một bên cơ thể với tim; mặt phụ của các sản phẩm dệt may, thường thô và xấu hơn mặt chính; làm ngược lại, làm sai; ngược với quy luật thông thường
tay trái

rẽ trái

mặt trái

làm trái lời

trái pháp luật

sai trái

trái vụ

trái gió trở trời
(Proto-Mon-Khmer) /*pləjʔ^[1]/^[cg3] → (Proto-Vietic) /*p-leːʔ^[2] ~ tleːʔ^[2]/^[cg4] → (Việt trung đại - 1651) blái quả của cây; (nghĩa chuyển) những vật tròn hoặc có hình dạng tương tự như quả; (nghĩa chuyển) (Nam Bộ) phần trĩu xuống ở dưới cùng của vành tai
cây ăn trái

trái sầu riêng

trái bom

trái bóng

trái tai

Biển báo cấm rẽ trái
Chợ trái cây

Từ cùng gốc

^
1. - (Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
    (/klaay/) ("thay đổi")
  - (Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
    (/klai/) ("dịch")
^
1. - (Mường) tlải
  - (Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)
  - (Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)
  - (Tày Poọng) /klaːj/
  - (Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)
^
1. - (Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
    (/phlae/)
  - (Ba Na) plei
  - (Pa Kô) culay
  - (Mảng) /pløː¹/
  - (Khơ Mú) /pleʔ/
  - (Xinh Mun) /pleː/
  - (Tà Ôi) /kalaj/
  - (Cơ Tu) /palɛː/
  - (Bru) /p(ə)laj/
^
1. - (Bắc Bộ) giái
  - (Bắc Bộ) lái
  - (Bắc Trung Bộ) trấy
  - (Mường) tlải
  - (Chứt) /pəliː³/
  - (Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)
  - (Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)
  - (Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)
  - (Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)
  - (Tày Poọng) /pleː/
  - (Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)
  - (Tày Poọng) /plae/ (Toum)
  - (Thavưng) /pʰaləː³/

Nguồn tham khảo

^ ^{Bước lên tới: a} ^b ^c Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF
^ ^{Bước lên tới: a} ^b ^c Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[2] 
(Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
(/klaay/) ("thay đổi")

(Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
(/klai/) ("dịch")

[2] (Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
(/klaay/) ("thay đổi")

(Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
(/klai/) ("dịch")

[3] (Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
(/klaay/) ("thay đổi")

[4] (Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
(/klai/) ("dịch")

[4] 
(Mường) tlải

(Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)

(Tày Poọng) /klaːj/

(Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)

[6] (Mường) tlải

(Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)

(Tày Poọng) /klaːj/

(Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)

[7] (Mường) tlải

[8] (Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)

[9] (Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)

[10] (Tày Poọng) /klaːj/

[11] (Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)

[5] 
(Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
(/phlae/)

(Ba Na) plei

(Pa Kô) culay

(Mảng) /pløː¹/

(Khơ Mú) /pleʔ/

(Xinh Mun) /pleː/

(Tà Ôi) /kalaj/

(Cơ Tu) /palɛː/

(Bru) /p(ə)laj/

[13] (Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
(/phlae/)

(Ba Na) plei

(Pa Kô) culay

(Mảng) /pløː¹/

(Khơ Mú) /pleʔ/

(Xinh Mun) /pleː/

(Tà Ôi) /kalaj/

(Cơ Tu) /palɛː/

(Bru) /p(ə)laj/

[14] (Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
(/phlae/)

[15] (Ba Na) plei

[16] (Pa Kô) culay

[17] (Mảng) /pløː¹/

[18] (Khơ Mú) /pleʔ/

[19] (Xinh Mun) /pleː/

[20] (Tà Ôi) /kalaj/

[21] (Cơ Tu) /palɛː/

[22] (Bru) /p(ə)laj/

[6] 
(Bắc Bộ) giái

(Bắc Bộ) lái

(Bắc Trung Bộ) trấy

(Mường) tlải

(Chứt) /pəliː³/

(Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)

(Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)

(Tày Poọng) /pleː/

(Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /plae/ (Toum)

(Thavưng) /pʰaləː³/

[24] (Bắc Bộ) giái

(Bắc Bộ) lái

(Bắc Trung Bộ) trấy

(Mường) tlải

(Chứt) /pəliː³/

(Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)

(Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)

(Tày Poọng) /pleː/

(Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /plae/ (Toum)

(Thavưng) /pʰaləː³/

[25] (Bắc Bộ) giái

[26] (Bắc Bộ) lái

[27] (Bắc Trung Bộ) trấy

[28] (Mường) tlải

[29] (Chứt) /pəliː³/

[30] (Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)

[31] (Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)

[32] (Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)

[33] (Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)

[34] (Tày Poọng) /pleː/

[35] (Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)

[36] (Tày Poọng) /plae/ (Toum)

[37] (Thavưng) /pʰaləː³/

[38] (Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
(/klaay/) ("thay đổi")

(Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
(/klai/) ("dịch")

[39] (Khmer) ក្លាយ ក្លាយ
(/klaay/) ("thay đổi")

[40] (Môn) ကၠဲာ ကၠဲာ
(/klai/) ("dịch")

[41] (Mường) tlải

(Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)

(Tày Poọng) /klaːj/

(Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)

[42] (Mường) tlải

[43] (Thổ) /klaːj³/ (Cuối Chăm)

[44] (Thổ) /ʈaːj³/ (Làng Lỡ)

[45] (Tày Poọng) /klaːj/

[46] (Tày Poọng) /plaːj/ (Toum)

[47] (Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
(/phlae/)

(Ba Na) plei

(Pa Kô) culay

(Mảng) /pløː¹/

(Khơ Mú) /pleʔ/

(Xinh Mun) /pleː/

(Tà Ôi) /kalaj/

(Cơ Tu) /palɛː/

(Bru) /p(ə)laj/

[48] (Khmer) ផ្លែ ផ្លែ
(/phlae/)

[49] (Ba Na) plei

[50] (Pa Kô) culay

[51] (Mảng) /pløː¹/

[52] (Khơ Mú) /pleʔ/

[53] (Xinh Mun) /pleː/

[54] (Tà Ôi) /kalaj/

[55] (Cơ Tu) /palɛː/

[56] (Bru) /p(ə)laj/

[57] (Bắc Bộ) giái

(Bắc Bộ) lái

(Bắc Trung Bộ) trấy

(Mường) tlải

(Chứt) /pəliː³/

(Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)

(Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)

(Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)

(Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)

(Tày Poọng) /pleː/

(Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)

(Tày Poọng) /plae/ (Toum)

(Thavưng) /pʰaləː³/

[58] (Bắc Bộ) giái

[59] (Bắc Bộ) lái

[60] (Bắc Trung Bộ) trấy

[61] (Mường) tlải

[62] (Chứt) /pəliː³/

[63] (Thổ) /pleː³/ (Cuối Chăm)

[64] (Thổ) /ʈeː³/ (Làng Lỡ)

[65] (Maleng) /pəleː³/ (Khả Phong)

[66] (Maleng) /plɪːʔ/ (Bro)

[67] (Tày Poọng) /pleː/

[68] (Tày Poọng) /plaɛ/ (Ly Hà)

[69] (Tày Poọng) /plae/ (Toum)

[70] (Thavưng) /pʰaləː³/

[ref-sho2006-1] {Bước lên tới: a} ^b ^c Shorto, H. L. (2006). A Mon-Khmer comparative dictionary (P. Sidwell, Ed.). Pacific Linguistics. Australia. PDF

[ref-fer2007-3] {Bước lên tới: a} ^b ^c Ferlus, M. (2007). Lexique de racines Proto Viet-Muong (Proto Vietic Lexicon) [Bản thảo không được công bố]. Mon-Khmer Etymological Database.

[1]

[cg1]

[2]

[cg2]

[cg3]

[cg4]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
-# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*klaj(ʔ) ~ *klaaj(ʔ)/|thay đổi}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ក្លាយ|/klaay/}}|thay đổi}}|{{w|Mon|{{rubyM|ကၠဲာ|/klai/}}|dịch}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*k-laːjʔ/}} → {{w|việt trung|/tlái/}}{{cog|{{list|{{w|Muong|tlải}}|{{w|Tho|/klaːj³/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/ʈaːj³/}} (Làng Lỡ)|{{w|Pong|/klaːj/}}|{{w|Pong|/plaːj/}} (Toum)}}}} ở cùng một bên cơ thể với tim; mặt phụ của các sản phẩm dệt may, thường thô và xấu hơn mặt chính; làm ngược lại, làm sai; ngược với quy luật thông thường
+# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*klaj(ʔ){{ref|sho2006}} ~ *klaaj(ʔ){{ref|sho2006}}/|thay đổi}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ក្លាយ|/klaay/}}|thay đổi}}|{{w|Mon|{{rubyM|ကၠဲာ|/klai/}}|dịch}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*k-laːjʔ{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Muong|tlải}}|{{w|Tho|/klaːj³/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/ʈaːj³/}} (Làng Lỡ)|{{w|Pong|/klaːj/}}|{{w|Pong|/plaːj/}} (Toum)}}}} → {{w|{{việt|1651}}|tlái|}} ở cùng một bên cơ thể với tim; mặt phụ của các sản phẩm dệt may, thường thô và xấu hơn mặt chính; làm ngược lại, làm sai; ngược với quy luật thông thường
 #: [[tay]] '''trái'''
 #: rẽ '''trái'''
-#: mặt '''trái'''
+#: [[mặt]] '''trái'''
-#: làm '''trái''' lời
+#: [[làm]] '''trái''' [[lời]]
 #: '''trái''' pháp luật
 #: sai '''trái'''
-#: '''trái''' vụ
+#: '''trái''' [[vụ]]
 #: '''trái''' [[gió]] trở [[trời]]
-# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*pləjʔ/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ផ្លែ|/phlae/}}}}|{{w|Bahnar|plei}}|{{w|Pacoh|culay}}|{{w|Mang|/pløː¹/}}|{{w|Khmu|/pleʔ/}}|{{w|Khsing-Mul|/pleː/}}|{{w|Ta'Oi|/kalaj/}}|{{w|Katu|/palɛː/}}|{{w|Bru|/p(ə)laj/}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*p-leːʔ ~ tleːʔ/}}{{cog|{{list|{{w|bb|giái}}|{{w|bb|lái}}|{{w|btb|trấy}}|{{w|Muong|tlải}}|{{w|Chứt|/pəliː³/}}|{{w|Tho|/pleː³/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/ʈeː³/}} (Làng Lỡ)|{{w|Maleng|/pəleː³/}} (Khả Phong)|{{w|Maleng|/plɪːʔ/}} (Bro)|{{w|Pong|/pleː/}}|{{w|Pong|/plaɛ/}} (Ly Hà)|{{w|Pong|/plae/}} (Toum)|{{w|Thavung|/pʰaləː³/}}}}}} quả của cây; những vật tròn hoặc có hình dạng tương tự như quả
+# {{w|Proto-Mon-Khmer|/*pləjʔ{{ref|sho2006}}/|}}{{cog|{{list|{{w|Khmer|{{rubyM|ផ្លែ|/phlae/}}}}|{{w|Bahnar|plei}}|{{w|Pacoh|culay}}|{{w|Mang|/pløː¹/}}|{{w|Khmu|/pleʔ/}}|{{w|Khsing-Mul|/pleː/}}|{{w|Ta'Oi|/kalaj/}}|{{w|Katu|/palɛː/}}|{{w|Bru|/p(ə)laj/}}}}}} → {{w|Proto-Vietic|/*p-leːʔ{{ref|fer2007}} ~ tleːʔ{{ref|fer2007}}/|}}{{cog|{{list|{{w|bb|giái}}|{{w|bb|lái}}|{{w|btb|trấy}}|{{w|Muong|tlải}}|{{w|Chứt|/pəliː³/}}|{{w|Tho|/pleː³/}} (Cuối Chăm)|{{w|Tho|/ʈeː³/}} (Làng Lỡ)|{{w|Maleng|/pəleː³/}} (Khả Phong)|{{w|Maleng|/plɪːʔ/}} (Bro)|{{w|Pong|/pleː/}}|{{w|Pong|/plaɛ/}} (Ly Hà)|{{w|Pong|/plae/}} (Toum)|{{w|Thavung|/pʰaləː³/}}}}}} → {{w|{{việt|1651}}|blái|}} quả của cây; {{chuyển}} những vật tròn hoặc có hình dạng tương tự như quả; {{chuyển}} {{pn|nb}} phần trĩu xuống ở dưới cùng của vành tai
-#: [[cây]] ăn '''trái'''
+#: [[cây]] [[ăn]] '''trái'''
 #: '''trái''' [[sầu riêng]]
 #: '''trái''' [[bom]]
 #: '''trái''' [[bóng]]
+#: '''trái''' [[tai]]
 {{gal|2|No left turn with backing board (New Zealand road sign).jpg|Biển báo cấm rẽ trái|Fruit Stall in Barcelona Market.jpg|Chợ trái cây}}
 {{cogs}}
+{{refs}}